Мақалада Нұр-сұлтан қаласының көше-жол желісінің (КЖЖ) ең көп жүктелген жол учаскелерін анықтау бойынша заттай зерттеулер қарастырылған.
Түйін сөздер: көлік ағыны, қозғалыс қарқындылығы.
В статье рассмотрены натурные исследования по определению наиболее заргуженных участков дорожного движения улично-дорожной сети (УДС) г. Нур-Султан.
Ключевые слова: транспортный поток, интенсивность движения.
Нұр-сұлтан қаласының КЖЖ ең көп жүктелген және қозғалыс қарқындылығы жоғары жол учаскелерін анықтау бойынша заттай зерттеулер жүргізілді.
Заттай зерттеулер белгілі бір уақыт кезеңінде іс жүзінде болатын жол қозғалысының нақты шарттары мен көрсеткіштерін белгілеуден тұрады. Бұл әдістер тобы қазіргі уақытта ең кең таралған және әртүрлі. Заттай зерттеулер жолдардың жай-күйі туралы сенімді ақпарат алудың жалғыз тәсілі болып табылады және қолданыстағы көлік және жаяу жүргіншілер ағындарының нақты сипаттамасын беруге мүмкіндік береді [1, 2].
Жол қозғалысының сипаттамаларын заттай зерттеу алу әдісі мен алынатын ақпараттың сипаты тұрғысынан екі кіші топқа бөлінуі мүмкін: 1) стационарлық бекеттерде көптеген сипаттамаларды алуға және олардың уақыт өте келе өзгеруіне мүмкіндік беретін, алайда олар орналасқан көше-жол желісінің қималарында ғана зерттеу; 2) жылжымалы құралдардың көмегімен зерттеу, жол қозғалысының әртүрлі факторларының кеңістіктік және кеңістіктік — уақыттық сипаттамасын алуға мүмкіндік береді.
Заттай зерттеу әдісі арқылы Нұр-сұлтан қаласының көлік ағынының жай-күйі зерделіп, қозғалыс қарқындылығы жоғары аймақтар анықталды. Талдау нәтижелері төменде келтірілген.
Зерттеу нәтижелері. Қалаға кіреберістердегі қозғалыс қарқындылығы. Қалаға кіреберістегі автокөліктер саны 1-кестеде көрсетілген. Қалада алты бағыт бар. Олар 1-суретте көрсетілген, ал олардың қарқындылығы 1-кестеде берілген.
Сур. 1. Нұр-Сұлтан қаласына кіреберіс бағыттары
Кесте 1
Кіреберістердегі автокөлік ағыны
|
Кіреберіс бағыттары |
Көше |
Қозғалыс қарқындылығы авт/т |
Жалпы пайыздық мөлшері % |
|
1 |
Өндіріс тас жолы |
9.778 |
13 % |
|
2 |
Алаш тас жолы |
9.609 |
13 % |
|
3 |
Қарағанды-Нұр-Сұлтан Трассасы |
17.282 |
23 % |
|
4 |
Қарқаралы тас жолы |
19.619 |
26 % |
|
5 |
Қорғалжын тас жолы |
5.669 |
8 % |
|
6 |
Нұрғиса Тілендиев даңғылы |
13.249 |
18 % |
|
Барлығы: |
75.206 |
100 % |
|
Жоғарыда 1-ші кестеде көрсетілгендей күн сайын 75000-нан астам автомобиль қалаға кіреді немесе кетеді. Негізгі кіреберіс қаланың оңтүстігінде орналасқан — бұл 20 мыңға жуық автокөлік ағыны бар Қарқаралы тас жолы (6). Бұл қалаға кіре берісте тіркелген барлық автокөлік санының 26 % құрайды.
Көлік саны бойынша екінші орында — Қарағанды-Нұр-Сұлтан тас жолы (3), онда орташа есеппен 17 мыңнан астам автомобиль немесе жалпы санының 23 % — ы өтеді.
Көліктің ең аз саны бар бағыт — Қорғалжын тас жолы (5) арқылы қалаға оңтүстік-батыс кіреберісі, мұнда күніне орта есеппен 5,5 мыңнан астам автомобильді құрайды.
2-кестеде Автокөлік саны ең көп жүктелген және қозғалыс қарқындылығы жоғары 16 жол учаскелері көрсетілген.
Кесте 2
Көше-жол желісіндегі қозғалыс қарқындылығы ең жоғары жол учаскелері
|
№ |
Қ озғалыс қарқындылығы авт/т |
Көше (қозғалыс жүретін) |
Көше (санау басталатын қиылыс) |
Көше (қиылысына дейін санау жүргізіледі) |
|
1 |
99.365 |
Бөгенбай батыр даңғылы |
Желтоқсан |
Бейбітшілік |
|
2 |
98.705 |
Сарыарқа даңғылы |
«Нұр-Сұлтан» саябағы |
Тарас Шевченко |
|
3 |
95.258 |
Бөгенбай батыр даңғылы |
Мұхтар Әуезов |
Республика даңғылы |
|
4 |
89.242 |
Тұран даңғылы |
Қорғалжын тас жолы |
«Нұр-Сұлтан» саябағы |
|
5 |
88.619 |
Республика даңғылы |
Қабанбай батыр даңғылы |
Амангелді Иманов |
|
6 |
86.819 |
Мәңгілік Ел даңғылы |
Ұлы дала даңғылы |
ул. Қонаев |
|
7 |
86.710 |
Қабанбай батыр даңғылы |
«Нұр-Сұлтан» саябағы |
Жұмабек Тәшенов |
|
8 |
86.625 |
Бөгенбай батыр даңғылы |
Сарыарқа даңғылы |
Бекетай |
|
9 |
83.459 |
Бөгенбай батыр даңғылы |
Ж. Аймауытов |
Генерал Сабыр Рақымов |
|
10 |
82.103 |
Н. Тілендиев даңғылы |
Шабал Бейсеков |
Мәскеу |
|
11 |
81.990 |
Алаш Тас Жолы |
Шоқан Уәлиханов |
Ақжол |
|
12 |
77.162 |
Сарыарқа даңғылы |
Тарас Шевченко |
Кеңес |
|
13 |
76.621 |
Бөгенбай батыр даңғылы |
Сарыарқа даңғылы |
Жеңіс даңғылы |
|
14 |
72.455 |
Бөгенбай батыр даңғылы |
Мәскеу |
Бекетай |
|
15 |
71.480 |
Республика даңғылы |
Амангелді Иманов |
Кеңес |
|
16 |
70.498 |
Тәуелсіздік даңғылы |
Гейдар Әлиев |
Жұмабек Тәшенов |
Зертеу қорытындысы. Ең көп көлік саны бар учаске (99365 авт/т) Бөгенбай батыр даңғылында Желтоқсан және Бейбітшілік көшелерінің аралығында орналасқан. Сонымен қатар, ең көп автокөліктері бар 16 учаскенің тізіміне Бөгенбай батыр даңғылындағы тағы 6 учаске кіреді. Демек, бұл даңғылы ең көп жүктелген учаске болып табылады (2 сурет).
Сур. 2. Қаланың көше-жол желісіндегі автокөлік ағынының ең көп жүктелген жол учаскелері
Екінші учаске — Сарыарқа даңғылы мен Тарас Шевченко көшесінің арасындағы «Нұр-сұлтан» саябағынан шығатын жол, бұл учаскеде Сарыарқа мен Тұран даңғылдарын жалғайтын көпір орналасқан. Жолдың бұл учаскесін күн сайын 98705 автомобиль кесіп өтеді. Үшінші учаске — Бөгенбай батыр даңғылының басқа бөлігі, онда 95258 автокөлік бар. Аталған учаске Мұхтар Әуезов көшесі мен Республика даңғылының арасында орналасқан.
Әдебиет:
- Клинковштейн Г. И. Организация дорожного движения. М.:Транспорт, 2001.
- Организация дорожного движения в городах: методическое пособие/ Шелков Ю. Д., Степанов В. В., Клинковштейн В. Г. [и др.]; под ред. Ю. Д. Шелкова. — М.: НИЦ ГАИ МВД России, 1995.
